In de supermarkt zijn rode bieten zelden te koop zoals je ze uit de moestuin haalt: mooie paarsrode knollen met prachtig loof bestaande uit groene bladeren dooraderd met paarsrode, grillig verlopende nerven. Wat een prachtplant! Makkelijk te zaaien, te verzorgen en te oogsten. Bovendien te verwerken tot talloze heerlijke gerechten.

Groeiwijze

Rode bieten worden over het algemeen gezaaid, al zijn er ook plantjes te koop in het tuincentrum. De zaadjes zijn een soort clusterbommetjes: in een grillig gevormd bommetje zitten vaak meerdere zaden samengepakt.

Uit de zaadjes ontstaan rood-groene plantjes die in eerste instantie twee blaadjes hebben. Deze zijn vanaf het begin al deels dieprood, deels groen gekleurd.

In de loop van het  voorjaar ontstaan er meer bladeren, waarvan een steeds groter deel groen is maar steeds met mooie dieprode nerven. De jonge bladeren zijn erg lekker door de salade.

Zodra er een flinke hoeveelheid bladeren is gevormd, begint de wortel op te bollen tot een dikke, paarsrode knol. De knollen kunnen vervolgens geoogst en gegeten worden. Sommige tuiniers oogsten de knollen als ze ongeveer zo groot zijn als een golfbal, anderen wachten af tot de knollen het formaat van een tennisbal hebben.

Soorten & rassen

Er zijn talloze rassen te koop, die overigens lang niet allemaal rood zijn. Zo zijn er ook geel tot oranje en zelfs witte bietjes. Leuk zijn ook de Choggia bietjes, waarbij rode en witte ringen elkaar afwisselen.

Als beginnende moestuinier maakt het niet zoveel uit welk ras je kiest. Later kan je dan altijd nog smaken, vormen en kleuren gaan vergelijken.

Voorbereiding

Bieten komen op het landje van de wortelgewassen te staan. Vergeleken met de andere wortelgewassen (uien, wortels etc.) hebben bieten echter wat meer bemesting nodig. Een extra dosis oude stalmest kan dus geen kwaad. Zelf zagen wij eens dat de bietenbladeren in de loop van het seizoen een wat geelachtige kleur kregen in plaats van mooi groen. Dit is een teken van stikstoftekort en een signaal dat de bieten nog wat meer mest hadden kunnen gebruiken.

Let in verband met de vruchtwisseling op dat de bieten niet op het stukje grond komen te staan waar vorig jaar snijbiet heeft gestaan. Rode bieten en snijbieten zijn namelijk aan elkaar verwant en hebben dus last van dezelfde ziektes. Als de planten na elkaar op hetzelfde stuk grond komen te staan, is de kans groter dat de plantjes last krijgen van ziektes.

Maak de grond voor het zaaien of planten mooi los en haal alvast zoveel mogelijk onkruid weg. Net na het zaaien zal je namelijk een tijdje geen onkruid kunnen wieden. Pas zodra de bietenplantjes herkenbaar zijn, kan je het onkruid er weer tussenuit halen. Kortom, het is de moeite waard om de grond eerst mooi schoon en fijn te maken voor de bietjes worden gezaaid.

Zaaien & Planten

Je kunt rode bieten voorzaaien in zaaitrays. Zelf zaaien we vaak een paar bietjes voor om een extra vroege oogst te hebben. We zaaien dan voor in begin maart en planten de kleine plantjes een paar weken later uit. De rest van de bieten zaaien we gewoon in de volle grond. Dat scheelt een hoop verplant-werk én gaat bijna altijd goed.

Rode bieten kunnen vanaf half april in de volle grond gezaaid worden. Meestal worden ze in rijtjes gezaaid: als je met een steel van een hark of schoffel rechte geultjes van 1-2 centimeter diep maakt, kan je vervolgens om de 4 tot 5 centimeter een zaadje in de geul leggen. Die afstand komt natuurlijk niet al te precies, je kunt de plantjes altijd nog uitdunnen (het teveel aan plantjes eruit trekken). De zaadjes worden toegedekt met een laagje aarde.

Daarna een beetje aandrukken zodat de aarde goed om de zaadjes heen komt te liggen. Zaadjes willen graag stevig vastgehouden worden door de aarde: het contact met de vochtige grond zorgt ervoor dat de zaden gaan ontkiemen. Als de grond dus droog is tijdens het zaaien, is het slim om voorzichtig te gieten met de sproeikop op de gieter. Ook in de dagen na het zaaien, is het goed om de grond vochtig te houden. Zo krijgen de zaadjes alles wat ze nodig hebben om goed te kunnen ontkiemen!

Verzorgen

Rode bieten hebben voldoende ruimte nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Van ons hoeven de bieten niet enorm te worden; kleine bietjes zijn erg smaakvol. Ga je wel voor grote knollen, dan is het slim om de bietenplantjes uit te dunnen. Zoals eerder genoemd, komt uit elk zaadje namelijk een aantal plantjes. Een deel van deze plantjes kan uit de grond worden getrokken zodat de overblijvende planten genoeg ruimte krijgen om een flinke biet te vormen.

Net als in de rest van de tuin, bestaat het grootste deel van het werk uit onkruid wieden. De bietenplantjes zijn al vroeg goed herkenbaar aan hun paarsrode kleur dus ook voor beginnende tuiniers is het geen probleem om de kleine bietenplantjes van onkruid te onderscheiden.

Zeker op droge, zanderige gronden kan het geen kwaad om water te geven als het een tijdje niet heeft geregend. Je kan ook mulch rondom de bieten verspreiden om uitdroging van de bodem te voorkomen. Mulchen helpt trouwens ook om onkruid te voorkomen. Een mooie win-win situatie dus!

Als je ziet dat de bladeren wat geel beginnen te verkleuren, kan je extra bemesten met bijvoorbeeld koemestkorrels. Op deze manier wordt er extra stikstof aan de bodem toegevoegd, waardoor de bladeren weer mooi groen en gezond kunnen worden.

Oogsten

Het moeilijkste van bieten oogsten, is kiezen welke knollen je meeneemt. Soms is het flink spieken tussen de blaadjes welke bieten het grootst, rondst en mooist zijn. Na het uitkiezen van de mooiste bieten, is het vooral een kwestie van de bieten voorzichtig uit de grond trekken, zonder hun buurmannen en -vrouwen ook per ongeluk te oogsten.

De bietjes staan bij ons namelijk vaak knus naast elkaar doordat uit een clusterbom-achtig bietenzaadje vaak meerdere bieten groeien. Van zo’n groepje bieten probeer ik dan de grootste uit te zoeken en voorzichtig uit de grond te trekken, waarbij het de bedoeling is dat de kleinere bietjes nog een tijdje blijven staan om groter te groeien.

Het loof draai ik van de bieten af, op een paar centimeter afstand van de knol zelf. Als je dat niet doet, bloedt de biet tijdens het koken leeg. In andere woorden: dan geeft ‘ie al zijn mooie rode kleurstof af aan het water. Het loof kan de composthoop op. Bij ons verdwijnt het loof trouwens regelmatig in het kippenhok. De kippen smullen ervan en voor onszelf zijn de bladeren inmiddels te taai geworden om nog in de salade te doen. Jonge bietenblaadjes kunnen ook in een salade worden verwerkt.

Bewaren

Het grootste voordeel van rode bieten is wat mij betreft dat je ze niet hoeft te schillen. Gewoon de grond eraf spoelen en daarna met schil en al koken (meestal is 30 a 40 minuten genoeg, bij grotere bieten kan het langer duren). Na het koken zit de schil losjes om de biet heen en onder de koude kraan kan je de schil er zo af wrijven. Eén zo’n bonk van een biet is al snel genoeg voor een avondmaaltje voor twee.

Kortom, de rest gaat als wintervoorraad de vriezer in. Na het eten de overige bieten grof raspen, in een vriezerbakje of -zakje doen en hup, de vriezer in. Op deze manier hebben we gedurende de hele winter snel een portie kant-en-klaar bietjes tot onze beschikking. Ideaal als we na een lange dag werken geen zin meer hebben om uitgebreid te koken!

Rode bieten kunnen ook op een koel, donker plekje bewaard worden. Zorg er dan voor dat er nog een beetje aarde op de bieten zit. Dit voorkomt uitdroging en zorgt ervoor dat de knollen langer houdbaar zijn. Bieten die al een tijdje bewaard worden, hebben wel meer tijd nodig om gaar te koken.