Groeiwijze

De zaden en zaailingen van de courgette (Cucurbita pepo var. cylindrica) lijken erg op die van de pompoen en de meloen maar in tegenstelling tot deze planten, zal de courgetteplant geen ranken vormen en dus niet woekeren. Desondanks neemt een courgetteplant al gauw een vierkante meter in beslag dus je moet alsnog vrij veel ruimte reserveren als je enkele verschillende courgetteplanten wilt planten.

De zaden ontkiemen bij kamertemperatuur snel en ook de planten groeien rap. De planten kunnen niet tegen kou en worden dus pas na IJsheiligen uitgeplant. Als het warm, groeizaam weer is, groeien de plantjes in korte tijd uit tot forse planten met dikke stengels en grote bladeren.

Aan het centrale “stammetje” van deze plant ontstaan bloemen. Er ontstaan zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. De vrouwelijke bloemen zijn herkenbaar aan een vruchtbeginsel. De bloem bevindt zich als het ware op een soort mini-courgette. De mannelijke bloemen zitten vast op een dun stengeltje. Bijen en andere insecten zullen het stuifmeel overbrengen waardoor er bevruchting plaatsvindt en de courgette verder kan groeien tot een volwaardige vrucht.

Als de vrucht groot genoeg is, kan de courgette geoogst worden. Alleen de vruchten zijn eetbaar dus de courgette behoort tot de vruchtgewassen. Een courgetteplant kan enorm veel courgettes geven dus denk goed na over het aantal planten dat je zaait of plant. Zelf hebben we vaak 2 a 3 planten en kunnen we in het hoogseizoen een groot aantal courgettes uitdelen en invriezen.

Soorten & rassen

Terwijl de courgettes in de supermarkt er allemaal vrijwel hetzelfde uitzien (donkergroen, allemaal ongeveer even groot) zijn er veel meer verschillende soorten. Er zijn bijvoorbeeld verschillende kleuren courgettes: van het bekende donkergroen tot lichtgroen tot knalgeel. Ook zijn er niet alleen langwerpige courgettes maar zijn er ook ronde varianten.

Er zijn zakjes zadenmix te koop, waardoor het een verrassing blijft welke soort courgettes je uiteindelijk krijgt. Zelf maken we dankbaar gebruik van deze zadenmix. De verschillende soorten courgettes staan garant voor een groot aantal kleurrijke maaltijden.

Voorbereiding

Courgettes zaaien we altijd thuis voor om het seizoen met een voorsprong te beginnen. Het is dus handig om potgrond en potjes in huis te hebben. De plantjes groeien snel dus je kunt overwegen om meteen grote potjes te gebruiken.

Zelf hebben we papieren bakjes gevouwen en die vervolgens (met bakje en al) in grotere potten met potgrond verplant.

In de moestuin komt het voorbereiden neer op het onkruidvrij maken van het stuk grond van de vruchtgewassen. Als er nog niet bemest is, kan je de kuil waarin de plant wordt neergezet deels vullen met compost en/of oude stalmest. Zo komt de courgette straks in een vruchtbaar bedje te staan en zal ze je belonen met een riante oogst.

Zaaien & planten

Voorgezaaid in bakjes komen courgettes vlot op. Per bakje verstop ik 1 zaadje onder een laagje potgrond van ongeveer 1 a 2 cm. Als de grond goed vochtig is, zullen de zaden gemakkelijk ontkiemen. De plantjes zijn vanaf het begin al vrij groot en groeien vaak binnen een week hun voorzaaibakjes uit. Als de worteltjes uit de onderkant van het bakje beginnen te groeien, wordt het tijd om de plantjes naar een grotere pot te verhuizen.

Omdat de plantjes snel uit hun eerste voorzaaibakje groeien, vind ik het handig om de zaden voor te zaaien in zelfgevouwen bakjes van oude kranten. Kranten verteren gemakkelijk, zeker als ze nat zijn, en de worteltjes van de courgettes groeien binnen de kortste keren door de onderkant van de bakjes heen. Het plantje kan vervolgens met bakje en al naar een grotere pot met potgrond worden verplaatst.

Het verpotten zorgt ervoor dat de planten de ruimte krijgen om verder te groeien. Als het wortelstelsel zich kan uitbreiden, zal de plant dat bovengronds ook doen. Als je courgettes niet verplant, worden de plantjes dus al snel beperkt in hun groei.

Als je de kleine plantjes gaat verpotten, vergeet dan niet op te schrijven welke soorten in welk potje terechtkomen. Klinkt heel logisch maar in dit vroege stadium lijken courgetteplantjes bijzonder veel op pompoen- maar ook op meloen- en komkommerplanten. Kortom, als je nu vergeet op te schrijven welke plant in welk potje zit, kom je er pas over een paar maanden weer achter.

De planten kunnen het best na IJsheiligen in de vollegrond worden gezet. De term ijsheiligen staat voor de laatste dagen in het (voor)jaar waarop nog nachtvorst kan optreden, meestal wordt 15 mei als grens aangehouden.

Ik ben soms geneigd om de snelgroeiende plantjes maar wat eerder (dus voor IJsheiligen) naar de tuin te brengen met het idee dat ze daar lekker de ruimte hebben. Het heeft zelden goed uitgepakt. Ook al zijn de dagen in april soms heerlijk warm en zonnig, de nachten kunnen verraderlijk koud zijn. Een keer nachtvorst en het voorzaaien van de plantjes is voor niks geweest. Geduld is een schone zaak, ook in de moestuin.

Verzorgen

Vlak nadat de jonge plantjes in de moestuin zijn gezet, kan het verstandig zijn om de planten te beschermen tegen de kou. Zeker als er onverwacht toch nachtvorst op komst is, kan het slim zijn om een cloche of iets anders dat de warmte vasthoudt over de planten heen te zetten.

Verder kunnen de planten bij droogte flink wat water gebruiken, er is namelijk veel water nodig om zulke forse vruchten te kunnen vormen.

Onkruid wieden is bij courgettes alleen in het begin wat werk. Daarna zullen de grote courgettebladeren een groot deel van het licht tegenhouden waardoor onkruid minder de kans krijgen om uit te groeien.

Oogsten

Niet alleen de courgettes kunnen geoogst worden, ook de bloemen zijn eetbaar. Als de hoeveelheid courgettes ons teveel begint te worden, gaan we de bloemen afknippen. Op internet zijn talloze recepten te vinden, bijvoorbeeld courgettebloemen gevuld met ricotta.

De courgettes zelf draaien of snijden we van de plant af. Meestal draaien we de courgette gewoon rond tot hij bij het steeltje afbreekt. Hoe groter de courgette, hoe makkelijker dit gaat. Bij kleinere courgettes (<15 cm) en bij de bloemen werkt knippen of afsnijden beter.

Bewaren

De courgettes blijven tenminste een week goed, als je ze maar buiten de koelkast bewaart. Hier liggen ze vaak in een schaal op de keukentafel en regelmatig zijn ze na een paar weken zelfs nog goed. Na verloop van tijd worden de vruchten echter zompig en gaan ze rotten.

Courgetteblokjes kunnen ook geblancheerd of rauw worden ingevroren in bijvoorbeeld diepvrieszakjes. Zelf ben ik meer van het rauw invriezen, dat scheelt tijd en gedoe. Ingevroren stukjes courgette worden na het ontdooien vrij papperig wat prima is voor bijvoorbeeld soepen.

Je kunt er ook voor kiezen om na het oogsten een flinke pan courgettesoep te maken en de soep vervolgens in porties in te vriezen. Dan kan je gedurende de maanden na de oogst binnen de kortste keren een dampende kom courgettesoep op tafel hebben staan. Handig voor op drukke dagen!

Eten

In onderstaande vlog verwerken we onder andere courgette van eigen kweek tot vegetarische lasagne.