De smaakvolle teentjes van de knoflookbol worden in bijna elke keuken gebruikt. Hoewel knoflook van oorsprong een mediterraan gewas is, kan het ook in Nederland worden gekweekt. Leuk om eens te proberen!

Groeiwijze

Net als bij uien en sjalotjes, wordt knoflook (Allium sativum) niet gezaaid maar vermeerdert het gewas zich vegetatief. In gewone taal: een knoflookbol ontstaat niet uit een zaadje maar uit een teentje knoflook. De nieuwe teentjes zijn dus (genetisch) identiek aan het teentje waaruit ze ontstaan zijn.

Het knoflookteentje wordt net als plantuitjes of plantsjalotten in de grond gezet. In tegenstelling tot uien en sjalotten, is het voor knoflook slim om de teentjes alvast in het najaar te planten. Het doormaken van een koude periode zorgt er namelijk voor dat er een mooie, volle bol ontstaat in het volgende moestuinseizoen.

Aan de teentjes ontstaan in eerste instantie worteltjes en iets later begint er ook loof te vormen. In de loop van het seizoen splitst het teentje zich in meerdere nieuwe teentjes en zo wordt de nieuwe knoflookbol gevormd. Als de nieuw gevormde bol groot genoeg is, is de knoflook klaar om geoogst te worden.

Soorten & Rassen

Er zijn talloze knoflookrassen beschikbaar, waarbij elk ras zijn eigen eigenschappen heeft. Het is leuk om met verschillende rassen te experimenteren maar je kunt ook gewoon een uitgelopen bol knoflook van de markt of uit de supermarkt gebruiken om uit te planten.

Als je bollen knoflook aanschaft bij de zaadhandelaar is het wel verstandig om op te letten of het ras winterhard is (al kunnen veel soorten knoflook prima tegen wat vorst). Bij ons op de zandgrond aan de kust is vorst zelden een probleem maar op kleigrond en in het oosten van het land kan dat wel eens anders zijn. Het zou zonde zijn als je knoflook ’s winters doodvriest.

Voorbereiding

In tegenstelling tot uien en sjalotten, die in het voorjaar geplant worden, kan knoflook het best in het najaar geplant worden. In het voorjaar planten is ook een mogelijkheid maar de planten hebben dan minder tijd om uit te groeien tot mooie, dikke bollen.

Als je in het najaar knoflook gaat planten, moet je in het najaar al weten wat volgend jaar het stukje grond van de wortelgewassen gaat worden. Kortom, je moet je teeltplan van volgend jaar al helemaal helder hebben. Mocht dat nog niet het geval zijn, dan kan je hier meer lezen over het maken van een teeltplan en vruchtwisseling. Het is namelijk wel de bedoeling dat de knoflook die in het najaar geplant wordt, in het nieuwe seizoen bij haar soortgenoten (uien, sjalotten etc.) komt te staan.

Planten

Het voelt misschien een beetje onnatuurlijk om een Mediterraan gewas als knoflook net voor de koude winter in de grond te zetten. Toch levert dit de mooiste bollen knoflook op. Wij planten knoflook in de loop van oktober of november op een mooi zonnig plekje op het stukje grond waar volgend jaar de wortelgewassen komen te staan.

De teentjes worden circa 4 centimeter onder de grond gestopt, op een afstand van gemiddeld 20 centimeter van elkaar. Aan een rijtje knoflook hebben wij wel genoeg maar als je meer rijen wilt planten, is de aanbevolen afstand tussen de rijen 25 a 30 centimeter.

In het najaar zullen de plantjes opkomen en nog een vrij kleine hoeveelheid loof vormen. Gedurende de winter zal het loof niet groeien maar zodra het in het voorjaar warmer begint te worden, heeft de plant al een mooi wortelstelsel en wat loof om een vliegende start mee te maken. Ook schijnt een koude periode te helpen bij het vormen van een mooie bol.

Verzorgen

Net na het planten in het najaar, kan je de grond bedekken met vliesdoek. Zo blijft de grond net iets warmer en zullen de teentjes iets sneller op gang komen. Verwijder het vliesdoek als het loof bovengronds begint te komen.

Onkruid wieden is het belangrijkste punt bij het verzorgen van de knoflookplantjes. Let daarbij op dat je de oppervlakkig gelegen wortels en de bollen zelf niet beschadigt. Doordat het loof van knoflook relatief veel licht doorlaat, zal onkruid gemakkelijk groeien tussen de knoflookplanten. Des te meer reden om te overwegen flink te mulchen tussen de planten. Dit remt de groei van onkruid.

Water geven is zelden nodig bij knoflook. Alleen op zeer droge zandgrond kan het soms nodig zijn om een gieter water te geven. Net als de andere wortelgewassen heeft knoflook relatief weinig bemesting nodig om goed te kunnen groeien.

Oogsten

De bollen kunnen geoogst worden zodra het loof begint te verdorren en af te sterven. Bij het planten van knoflookteentjes in oktober, zal de oogst rond juli plaatsvinden. Bij het planten van teentjes in het voorjaar, zal de oogst logischerwijs later vallen.

De bollen beginnen past in de laatste weken voor de oogst te vormen. Daarvoor zal er geen bol zijn maar eerder een verdikte stengel. Ook leuk én lekker om eens te proeven. Zodra het loof omvalt en verdort, kan dan de rest van de knoflook worden geoogst.

De bollen kunnen het best bij droog weer geoogst worden, dan zijn ze over het algemeen mooi schoon. Net als uien en sjalotten moeten de knoflookbollen droog zijn voor ze worden opgeslagen.

Bewaren

Onder een afdakje zullen de knoflookbollen en hun stengels afhankelijk van het weer in enkele weken goed opdrogen. De bollen kunnen vervolgens in een mooie vlecht worden samengebonden: niet alleen handig maar ook erg decoratief!

Een kleine vlecht kan wel in de keuken worden opgehangen maar als je een grote hoeveelheid knoflook hebt geoogst, kan je de meerderheid beter in een koele, donkere, droge schuur bewaren. Op die manier zullen de teentjes minder snel uitlopen waardoor je langer van je eigen oogst kunt genieten.