Groeiwijze

Spruitkool (Brassica oleracea convar. oleracea var. gemmifera) is de naam voor de plant waar spruitjes aan groeien. De plant behoort tot de koolgewassen en is een echte wintergroente.

Spruitkool wordt tussen februari en half april gezaaid. Zelf kopen we vaak plantjes bij een kweker uit de buurt omdat we nou eenmaal niet zoveel ruimte bij ons huis hebben om veel plantjes op te kweken. De planten kunnen goed tegen kou en kunnen dus al relatief vroeg buiten worden gezaaid of geplant.

De spruitkooltjes groeien uit tot grote planten met een centrale stengel. Hieraan ontstaan bladeren en in de bladoksels ontstaan in de loop der tijd spruitjes. De spruitjes worden geleidelijk groter en zijn aan het einde van het moestuinseizoen klaar om geoogst te worden.

De oogst valt, afhankelijk van het moment van zaaien én van het ras, tussen augustus en maart (in het volgende moestuinseizoen dus). Spruitkool is erg goed bestand tegen vorst. Op het moment dat de temperaturen flink dalen, wordt zetmeel in de plant omgezet tot suikers. De aanwezigheid van suikers beschermt de plant namelijk tegen bevriezing. Veel mensen beweren dat de smaak van spruitjes nadat “de vorst er overheen is geweest” beter is, dit zou te maken kunnen hebben met de omzetting van zetmeel in suikers.

Soorten & rassen

Spruitjesrassen kunnen globaal onderverdeeld worden in twee groepen: de zaadvaste rassen en de F1 hybride rassen.

• Zaadvaste rassen: rassen waarvan de spruitjes niet allemaal tegelijk klaar zijn en waarvan de rijpe spruitjes in meerdere rondes worden geoogst. Voor moestuiniers is het prima als de oogst gespreid valt, moestuiniers oogsten spruitjes namelijk met de hand in plaats van met een enorme machine. Om deze reden gebruiken veel moestuiniers nog zaadvaste rassen. Voorbeelden hiervan zijn de rassen Roodnerf en Groninger.
• F1 hybride rassen: rassen waarvan de spruitjes over het algemeen allemaal tegelijk klaar zijn om geoogst te worden. Deze rassen worden door professionele spruitjeskwekers gebruikt. Deze kwekers willen namelijk graag dat alle spruitjes tegelijk klaar zijn; dit maakt het mogelijk om de spruiten machinaal te oogsten. Voor moestuiniers kunnen F1 hybride rassen ook van pas komen omdat ze ook andere gunstige eigenschappen hebben. Zo wordt vaak gezegd dat de spruiten van hybriderassen minder snel open gaan staan dan de spruitjes van zaadvaste rassen. Voorbeelden van hybride rassen zijn Igor F1 en Topline F1.

Voorbereiding

Spruitkool hoort thuis op het landje van de koolgewassen. De planten houden van voedzame grond die bij voorkeur niet al te zwaar is. Op onze arme, zanderige grond is het telen van spruitjes een hele uitdaging. Spruiten houden namelijk niet alleen van goed bemeste grond maar ook van grond die goed vocht vast kan houden. Kortom, allemaal eigenschappen die onze grond precies niet heeft. Maar we blijven optimistisch proberen!

Wat je altijd kunt doen om de kans op een mooie spruitenoogst te  verhogen, is het bemesten en losmaken van de bodem. Het losmaken van de grond zorgt ervoor dat de grond water goed doorlaat, dus dat er geen plassen op komen te staan in de herfst. Het bemesten voegt de nodige voedingsstoffen toe aan de bodem. Als je oude stalmest gebruikt, zal de hoeveelheid organische stof in de bodem toenemen. Dit zorgt ervoor dat de bodem beter in staat is om vocht vast te houden.

Zaaien & Planten

Het hangt van het ras af wanneer je je spruitkool kunt voorzaaien. Kijk dus goed op de verpakking wat wordt aangeraden. Vaak wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen onder glas voorzaaien en in de volle grond zaaien.

Ook het beste tijdstip van planten hangt af van het ras. Zelf planten we spruitkool in mei of juni. De planten hebben dan nog ruim de tijd om flink te groeien maar de oogst zal wel pas in de herfst klaar zijn. Op deze manier kunnen we in het najaar eerst genieten van alle pompoenen en andere najaarsgroenten en komen de wintergewassen echt pas in de winter aan bod.

Verzorgen

Net na het planten zullen de vogels graag een hapje mee eten van je jonge koolplantjes. Bescherm de planten dus door een net over de planten aan te brengen.

Iets later in het seizoen kan spruitkool, net als de meeste koolsoorten, worden opgegeten door rupsen. Om te voorkomen dat er rupsen op je koolplanten terecht komen, is het zaak om vlinders uit de buurt te houden. Vooral koolwitjes (what’s in a name) leggen hun eitjes graag op koolbladeren. Ook de koolvlieg kan schade toebrengen aan koolplanten. Om deze plagen uit de buurt te houden, kunnen de koolplanten bedekt worden met insectengaas.

Je kunt ook overwegen om de koolplanten meteen te beschermen met insectengaas. Dit houdt namelijk ook de vogels tegen. Zo hoef je niet eerst een net aan te brengen en iets later met insectengaas aan de slag te gaan.

Oogsten & Bewaren

Het oogsten van spuitjes bestaat uit het stuk voor stuk plukken of afknippen van de spruiten. Doe dit bij voorkeur als de spruitjes nog mooi dicht zijn en stevig aanvoelen. Meestal hebben de spruitjes een diameter van 2,5 cm als ze geschikt zijn om geoogst te worden.

Als spruitjes niet op tijd geplukt worden, worden de spruitjes steeds losser. Als een soort bloemen gaan ze uiteindelijk open staan. Kortom, pluk de spruitjes als ze nog mooi compact zijn en vast aanvoelen.

Tijdens het oogsten kan je meteen de geel verkleurde en beschadigde bladeren verwijderen. Deze kunnen de composthoop op om daar te verteren. De stammen zelf zijn erg hard en zelfs houtig en zullen op de composthoop maar erg langzaam verteren. Als je de stammen nauwkeurig in kleine stukjes knipt (gebruik hiervoor een stevige snoeischaar), kunnen ze wel de composthoop op maar ook dan duurt het nog lang voordat alle stukjes stam daadwerkelijk verteerd zijn.

In de koelkast zijn spruitjes ongeveer een week houdbaar. Spruitjes die al een beetje open zijn gegaan, zijn korter houdbaar.