Broccoli (Brassica oleracea convar. botrytis var. cymosa) is, zelfs voor ervaren moestuiniers, geen gemakkelijke groente om te telen. Net als bloemkool stelt broccoli nogal wat eisen aan de omgeving. Wij planten nog wel eens voor de gein wat broccoli planten en zijn vaak verbaasd als er een mooie broccoli stronk ontstaat. Meestal ontstaat er namelijk maar een schraal stronkje bij ons op de arme zandgrond. Kortom, een leuk gewas om eens te proberen maar wees vooral niet teleurgesteld als het niet in een keer lukt.

Groeiwijze

Broccoli is een koolsoort die sterk verwant is aan de bloemkool. De planten worden vrij groot, al zou je dit misschien niet verwachten als je de kleine zaadjes van broccoli bekijkt.

Uit de zaadjes ontstaat een klein plantje dat in het begin de kenmerkende hartvormige blaadjes van de koolsoorten laat zien. Vervolgens ontstaan de “echte” bladeren die vanaf het begin al een koolachtige geur afgeven. De planten groeien in de loop van het seizoen uit tot flinke planten, die aardig wat ruimte in de moestuin in beslag nemen.

Vervolgens ontstaat een bloemscherm in het centrale deel van de plant: de broccoli stronk. Het woord broccoli is het meervoud van het Italiaanse “broccolo”, wat staat voor “de bloeiende top van een kool”. Broccoli wordt gegeten als de bloemknoppen nog gesloten zijn. Wacht je te lang met oogsten dan zullen de bloemknoppen gaan bloeien.

Als je de eerst gevormde, centrale broccoli oogst (het zogenaamde hoofdscherm), zullen er vervolgens zijknoppen zijn die uitlopen. Hier ontstaan kleinere bloemschermen; een soort kleine broccoli roosjes. Ook deze zijknoppen kunnen geoogst en gegeten worden, al kan het een tijdje duren voor je een maaltje broccoli bij elkaar hebt geoogst.

Bloeiende broccoli gaat uiteindelijk zaad vormen. Op dit moment is de broccoli stronk niet meer eetbaar.

Voorbereiding

Net als bij alle koolsoorten, moet de grond goed bemest worden voordat er broccoli wordt gezaaid of geplant. De broccoli planten komen op het landje van de koolgewassen te staan. Als het goed is, heb je dit stuk grond in het voorgaande najaar of voorjaar al van een flinke portie oude stalmest en compost voorzien. Als je broccoli gaat planten, kan je vooraf eventueel nog wat koemestkorrels strooien maar doe dit bij voorkeur enkele weken voordat je de jonge plantjes in de grond zet.

De grond waarop broccoli komt te staan moet vochtig zijn maar niet drijfnat. Een drijfnatte bodem zal rotting van de wortels tot gevolg hebben. Zorg er dus voor dat overtollig water goed kan wegstromen en dat de grond doorgankelijk is voor water.

Om vogels maar ook vlinders en dus rupsen uit de buurt te houden, worden veel koolsoorten bedekt met insectengaas. Ga je koolplanten in de volle grond planten, zorg dan dat je alvast insectengaas in huis hebt. Ook is het handig om paaltjes of bogen van bijvoorbeeld pvc te hebben waarover dit gaas gespannen kan worden.

Zaaien & Planten

Broccoli kan worden voorgezaaid in trays. Als je de trays in een kweekkasje zet, kan broccoli al in februari of maart worden voorgezaaid. Zet de zaaitrays vooral niet binnen in een warme woonkamer: op deze plek zullen de plantjes slap en slungelig worden.

De jonge zaailingen kunnen zodra hun derde blaadje is gevormd, worden verplant in kleine potjes. Ook kunnen de plantjes direct in de volle grond worden geplant, al zijn ze dan nog wel erg klein en miezerig. Plant broccoli vrij diep in de grond en geef na het planten voorzichtig wat water.

Broccoli kan vanaf april ook direct in de volle grond worden gezaaid. Zelf hebben we dit nog nooit geprobeerd. Vaak kopen we namelijk een paar broccoli plantjes bij een kweker en wachten we rustig af of het wat wordt.

Verzorgen

Net na het planten is het slim of af en toe wat water te geven, zeker bij droog weer. Later in het seizoen is dit zelden meer nodig; de wortels zijn dan voldoende ontwikkeld om genoeg water op te kunnen nemen.

Broccoliplanten vallen goed in de smaak bij zowel rupsen als vogels. Vlinders leggen hun eitjes op de koolplant. Zodra deze eitjes uitkomen, zullen de rupsen je broccoliplanten binnen de kortste keren grotendeels op kunnen eten. Vogels kunnen met een grof net op afstand worden gehouden. Vlinders zullen ook niet gauw door een grof net heen vliegen. Toch is het slim om fijnmazig insectengaas over de koolplanten te spannen.

Hiermee kan mogelijk een deel van de koolvliegen worden tegengehouden. Deze insecten leggen hun eitjes aan de basis van de plant. De larven eten vervolgens gangetjes door de wortels waardoor de planten uiteindelijk afsterven. Vraat door de koolvlieg is herkenbaar aan de volgende verschijnselen: de hoofdwortel van de planten wordt in eerste instantie bruin, vervolgens zwart en tenslotte helemaal rot. Het plantje staat overigens als erg los in de grond doordat de larven ook de zijwortels hebben afgeknaagd. Het blad zal door de aangetaste wortels last krijgen van een watertekort met slappe bladeren tot gevolg.

De koolvlieg wordt ten dele tegengehouden door fijn insectengaas. Ook is het verstandig om koolkragen rond de koolplanten te maken. Dit zijn ronde schijfjes van plastic of rubber (je kunt ze ook zelf maken van bijvoorbeeld een restje bitumineuze dakbedekking) met een diameter van ongeveer 10 cm. Deze zijn ingeknipt en hebben in het midden een rond gaatje. Deze kragen worden rond de voet van de koolplanten gelegd om te voorkomen dat de koolvlieg hier haar eitjes kan leggen.

Oogsten & Bewaren

Houd je broccoliplanten goed in de gaten: het is belangrijk om ze op het juiste moment te oogsten. Voor je het weet, schiet de plant door en is de stronk een stuk minder smakelijk. De hoofdstronk wordt als eerste geoogst. Na het oogsten hiervan zullen enkele weken later de zijroosjes vormen.

Broccoli is enkele dagen in de koelkast houdbaar. De roosjes kunnen ook goed worden ingevroren.