Met behulp van een kas kan het moestuinseizoen flink verlengd worden. In andere woorden: een kas maakt het mogelijk om vroeger in het voorjaar met tuinieren te beginnen en in het najaar langer door te gaan. Ook kunnen er andere groenten in gekweekt worden, bijvoorbeeld soorten die het Nederlandse klimaat te fris vinden maar het in een kas goed naar hun zin hebben.

De inhoud van dit artikel is als volgt onder te verdelen:

• Wat is een kas?
• Redenen om een kas aan te schaffen
• Welke soorten kassen zijn er?
• Voor- en nadelen van de verschillende materialen

Wat is een kas?

Een kas is een bouwwerk dat grote hoeveelheden licht doorlaat en tegelijkertijd (een groot deel van de) warmte binnenhoudt. Het bouwwerk is dus voor het grootste deel gemaakt van lichtdoorlatend materiaal, zoals glas of plastic. Dit materiaal sluit het bouwwerk grotendeels af, zodat de warmte die zich ophoopt in de kas niet zomaar kan wegwaaien of tochten. Doordat het bouwwerk grotendeels is afgesloten van weer en wind, zal de warmte in de kas worden opgesloten en zal het in de kas over het algemeen een stuk warmer zijn dan in de buitenlucht.

Redenen om een kas aan te schaffen

Hoewel een kas over het algemeen een vrij grote investering is, zijn er genoeg redenen om de aanschaf in ieder geval te overwegen:

• Seizoen vervroegen: doordat het in de kas warmer is dan buiten, kan je eerder in het seizoen beginnen met tuinieren. In de kas kunnen ’s winters groenten gekweekt worden die in de vollegrond niet zouden overleven. Voorbeelden van zulke groenten zijn radijsjes, sla en andijvie.
• Voorzaaien: in een kas kunnen groenten worden voorgezaaid. De zaden kunnen in de beschermde omgeving van de kas opkomen en als ze groot en sterk genoeg zijn, in de buitenlucht worden uitgeplant. Zo maken de plantjes een goede start en hebben ze een voorsprong ten opzichte van zaden die in de vollegrond worden gezaaid.
• Seizoen verlengen: ook in het najaar is het in de kas warmer dan in de buitenlucht. Hierdoor is het mogelijk om tot in oktober komkommers, tomaten, paprika’s, pepers etc. te oogsten. In de buitenlucht zijn deze planten dan al lang afgestorven door het frisse Nederlandse klimaat.
• Andere soorten groenten planten: doordat het zomer’s in de kas overdag gemakkelijk 40 graden kan worden, kunnen in een kas andere soorten groenten gekweekt worden dan in de buitenlucht. Planten die van warmte houden, zoals tomaten, aubergines en paprika’s, zullen het in een kas veel beter doen dan in de vollegrond. De moestuin-mogelijkheden worden dus flink uitgebreid door de aanschaf van een kas.
• Schuilen en opwarmen: als je moestuin niet vlakbij huis is, kan je tijdens een regenbui gauw even de kas in duiken. De regendruppels tikken gemoedelijk op het dak en je blijft zelf lekker droog. Tijdens een regenachtige dag kan je in de kas allerlei klusjes doen zoals voorzaaien, planten en stekken. Een beetje buiten maar toch beschermd tegen weer en wind, heerlijk! Ook is de temperatuur in de kas op een zonnige winterdag al gauw comfortabel. Terwijl buiten een straffe wind waait, is het in de kas al snel lekker warm. Met een fijne stoel, een mooi boek en een thermoskan thee of koffie, kan een winterdag in de kas voelen als een kleine vakantie. Ultieme luxe!

Welke soorten kassen zijn er?

Kassen zijn in te delen op basis van hun type en op basis van het materiaal waaruit de kas is opgebouwd.

Verschillende types kassen

• Platte bak: Een platte bak wordt ook wel een koude bak of plat glas genoemd. Het gaat hierbij om een lager bouwwerk waarin je niet kunt staan. Het doel is wel hetzelfde als bij een kas: licht doorlaten en tegelijkertijd warmte vasthouden. De bak bestaat vaak uit een viertal muurtjes met daarop een soort dak bestaande uit ramen. Deze ramen kunnen opgetild worden om zo bij de planten te kunnen. Na het zaaien, verzorgen en/ of oogsten van de planten, gaan de ramen weer terug op de koude bak. Op deze manier wordt de warmte binnen in de bak vastgehouden en zullen de planten door de aanwezigheid van warmte én licht sneller groeien dan in de volle grond.
• Koude kas: een kas die enkel door de zon wordt verwarmd. Er zijn dus geen verwarmingselementen aanwezig om de kas op te warmen. Hoewel de naam misschien anders doet vermoeden, kan het ook in een koude kas enorm warm worden. Als er echter weinig zon en warmte is, zoals tijdens de korte, koude winterdagen, zal het in de koude kas flink kunnen afkoelen.
• Verwarmde kas: een kas die ’s winters wordt verwarmd met verwarmingselementen zodat het hele jaar exotische planten kunnen worden gehouden. In verwarmde kassen hangen vaak lampen die veel warmte afgeven. Op deze manier worden de planten ’s winters zowel van licht als van warmte voorzien, zodat de ideale omstandigheden worden gecreëerd om de planten ook tijdens de koude en donkere maanden d00r te laten groeien.
• Serre: in België wordt een kas ook wel een serre genoemd.

Verschillende materialen

Kassen worden opgebouwd uit allerlei materialen, elk met hun eigen prijskaartje. Glas, polycarbonaat (plastic platen) en plasticfolie zijn de meest gebruikte materialen voor het lichtdoorlatende deel van de kas. Het frame waarin de ramen worden bevestigd, bestaat meestal uit aluminium, al wordt er ook hout en ijzer gebruikt voor de opbouw van het frame.

Voor- en nadelen van de verschillende materialen

Glas

Glas laat het meeste licht door en wordt door veel mensen mooi gevonden. Nadelen zijn dat glas vrij duur is en bovendien breekbaar. Het materiaal is niet makkelijk te verwerken, het op maat snijden en het plaatsen van het glas kan een flinke klus zijn. Als de kas eenmaal geplaatst is, gaat ‘ie tientallen jaren mee.

Plastic folie

Plastic folie is goedkoper dan glas en is eenvoudiger zelf te plaatsen. Nadelen zijn dat het materiaal kan scheuren. Ook zal het materiaal uiteindelijk, door de invloed van warmte, UV-licht en andere weersinvloeden, vergaan. Gewoon plastic folie uit de bouwmarkt gebruiken is dus geen optie: door bovenstaande weersinvloeden is de kans groot dat het plastic binnen een seizoen zal scheuren of vergaan. Er zijn speciale folies te koop die beter bestand zijn tegen weer en wind. Deze folies zijn uiteraard duurder dan gewoon plastic folie maar zullen wel veel langer meegaan. De uitstraling van glas, zal een plastic kas echter niet snel krijgen.

Polycarbonaat

Polycarbonaatplaten laten minder licht door dan glas. Het materiaal is daarentegen wel een stuk lichter en makkelijker te verwerken. Ook is het niet zo kwetsbaar als glas. Over het algemeen is het goedkoper materiaal dan glas maar gaat het ook minder lang mee.

Aluminium

Aluminium is lichter dan ijzer en kan niet roesten, waardoor het een veelgebruikt materiaal is bij de bouw van kassen. Het materiaal is wel wat duurder dan ijzer en ook iets minder sterk. De frames nemen relatief weinig ruimte in, waardoor er veel licht in de kas zal komen.

IJzer

IJzeren frames zijn sterk, relatief goedkoop en zullen een lange tijd meegaan. Nadeel is wel dat het materiaal kan roesten én dat het erg zwaar is om te verwerken.

Hout

Houten frames zien er over het algemeen mooi uit en isoleren beter dan ijzer of aluminium. Nadeel is wel dat de houten frames vaak breder zijn dan de aluminium of ijzeren frames. Hierdoor wordt relatief veel licht tegengehouden. Een tweede nadeel is dat kassen met een houten frame vaak erg duur zijn, zeker als wordt gekozen voor hardhout.