Bodembedekking (of mulchen) heeft meerdere voordelen, waaronder onderdrukking van onkruid en het voorkomen van uitdroging en erosie. Ook komt bodembedekking met organisch materiaal het bodemleven ten goede. De volgende onderwerpen worden op deze pagina besproken:

• Wat zijn de voordelen van bodembedekking?
• Wat zijn de nadelen van bodembedekking?
• Welke soorten bodembedekking zijn er?

Wat zijn de voordelen van bodembedekking?

Samengevat heeft bodembedekking de volgende voordelen:

• Onderdrukken van zaadonkruid
• Erosie voorkomen
• Uitdroging voorkomen
• Bodemleven en structuur verbeteren
• Schone vruchten

Bodembedekking draagt bij aan het onderdrukken van zaadonkruid. Onkruid heeft, net als alle andere planten, licht en warmte nodig om te kunnen groeien. Een bedekte bodem laat vanzelfsprekend minder licht en warmte door dan braakliggende grond. Onkruid kan dus minder makkelijk opkomen en groeien als de bodem bedekt is.

Bovendien helpt een bedekte bodem erosie voorkomen. Bij harde wind en droge omstandigheden kunnen kleine bodemdeeltjes wegwaaien. Bij harde regen kan onbeschermde grond bovendien wegspoelen. Een bodem die bedekt is, zal minder gevoelig zijn voor erosie dan braakliggende grond. Kortom, bodembedekking helpt om waardevolle grond te behouden.

Ook verdamping wordt voorkomen bij bedekking van de bodem. Vooral tijdens droog, schraal weer kan er in korte tijd relatief veel vocht uit de bodem verdampen. Indien de bodem bedekt is, zullen de zon en de wind er minder gemakkelijk met waterdamp vandoor gaan. Dit is goed te zien als je tijdens een droge, zonnige dag braakliggende grond vergelijkt met grond onder bijvoorbeeld een slakrop. Onder de plant is de bodem veel vochtiger dan de grond die continu is blootgesteld aan de zon en de wind.

Organische bodembedekking verbetert het bodemleven. Kleine bodemdiertjes zullen delen van het bedekkingsmateriaal de grond in slepen en het aldaar geleidelijk afbreken tot voedingsstoffen. Een ontelbaar aantal bodemdiertjes profiteert van een toename van organische stof, wat op zijn beurt weer goed is voor de vruchtbaarheid van de bodem.

Een praktisch voordeel van bodenbedekking is tenslotte schone vruchten. Vooral bij aardbeien zal het verschil merkbaar zijn. Aardbeien die op de grond liggen, zullen bij regen vies worden van opspattende grond. Vruchten die daarentegen op een bedje van bijvoorbeeld stro liggen, blijven een stuk schoner. Dit scheelt schoonmaken en voorkomt bovendien dat de tere vruchtjes snel verrotten.

Wat zijn de nadelen van bodembedekking?

Het spreekt voor zich dat het tijd en mogelijk ook geld kost om de bodem van de tuin te bedekken. De tijd die het kost om het materiaal aan te brengen hangt grotendeels af van het oppervlakte van de tuin. De kosten hangen samen met zowel het oppervlakte als met welk materiaal je gebruikt. Gras en bladeren zijn altijd wel ergens gratis vandaan te halen, voor cacaodoppen en stro moet vaak betaald worden.

Verder zal het zaaien en planten wat meer tijd in beslag nemen doordat de bodembedekking eerst aan de kant moet worden geschoven. Mogelijk wordt deze tijd gecompenseerd doordat je gedurende de rest van het seizoen minder tijd kwijt bent aan onkruid wieden en water geven. Hoe dikker de laag bodembedekking, hoe meer tijd het kost om het aan de kant te schuiven bij zaaien en planten. Tegelijkertijd zal een dikkere laag ook beter in staat zijn om erosie, verdamping en de groei van onkruid te voorkomen.

Organische bodembedekking zal in de loop der tijd verteren. Zoals je misschien al hebt gelezen op de pagina over composteren, onttrekt deze vertering stikstof aan de bodem. Vertering kost op korte termijn dus voedingsstoffen die anders door je groenten en fruitplanten gebruikt konden worden. Bedekking van de bodem met een laag compost zal het bovengeschetste probleem voorkomen. Ook kan overwogen worden om naast organische bodembedekking wat stikstofrijke mest toe te voegen. Zo blijft er voldoende stikstof over voor je eigen plantjes.

Welke soorten bodembedekking zijn er?

Er is een heel scala aan organische bodembedekkers (of mulch materiaal) beschikbaar, waaronder stro, gras, houtsnippers, compost en cacaodoppen. Zelf bedekken we de grond rond aardbeien al jaren met stro en ik denk dat de rest van de tuin het komende seizoen ook een flinke laag krijgt. Op ons zanderige grondje hebben we namelijk snel last van droogte. Ook wordt de inhoud van de composthoop over de tuin verspreid en harken we na het maaien al het gras bijeen om tussen de planten neer te leggen.

Cacaodoppen zal ik zelf niet snel gebruiken; het voelt wat vreemd om een restproduct van een plant die aan de andere kant van de wereld staat, te verspreiden over ons eigen tuintje. Biologisch tuinieren is wat mij betreft nauw verbonden met lokale grondstoffen gebruiken en cacaodoppen zijn misschien wel de minst lokale manier om de moestuin van een laag bodembedekking te voorzien.

Een andere manier van bodembedekking bestaat uit een doordacht teeltplan. Als je ervoor zorgt dat er overal in de tuin continu iets groeit, heb je minder van het bovengenoemde bedekkingsmateriaal nodig én kan je soms zelfs meerdere keren per jaar van hetzelfde stukje land oogsten.

Groenbemesters zorgen uiteraard ook voor bodembedekking en kunnen net als eetbare planten een belangrijk onderdeel vormen van een goed doordacht teeltplan.