In plaats van sperziebonen hebben we al een aantal jaren haricots verts in de moestuin gezaaid maar de manier van zaaien, verzorgen en oogsten is identiek. Beide zijn overigens onderdeel van de overweldigend grote familie “boon” (Phaseolus vulgaris). Ook de witte boon, de bruine boon, de kidneyboon, de kievitsboon en de snijboon horen bij deze bonenclub. De tuinboon en de pronkboon dan weer niet, om het lekker ingewikkeld te maken. Welke bonen je ook kiest, ze komen allemaal terecht op het landje van de peulgewassen.

Groeiwijze

Haricots verts zijn de slanke, frisgroene Franse variant van de sperzieboon waarvoor je bij de supermarkt vaak de hoofdprijs betaalt. Het zijn eenjarige planten. Net als de andere bonen, komen haricots verts pas op als het lekker warm en het liefst droog weer is. Bij nat en koud weer zullen de net gezaaide bonen de neiging hebben om te verrotten, terwijl het natuurlijk de bedoeling is dat ze ontkiemen.

Nu klinkt het misschien alsof bonen ontzettend veeleisende plantjes zijn. In het begin, net na het zaaien, is dat ook wel een beetje zo maar zodra de plantjes zijn opgekomen, heb je er eigenlijk weinig omkijken meer naar. Zeker als het lekker warm weer is, zullen de plantjes een groeispurt doormaken en binnen de kortste keren bloeien.

Tijdens de bloei is het een feest voor de bijen en hommels die gretig nectar komen zoeken. Al snel ontstaan ter plaatse van de bloemetjes kleine peultjes. Deze peulen worden in rap tempo langer maar blijven vrij slank. Zodra je de peulen groot genoeg vindt, kunnen ze geoogst worden. Vaak kan je gedurende enkele weken bonen plukken. In de loop van het seizoen buigen de bonenplanten om van het gewicht van de peulen. Na een flink aantal pluksessies zijn de plantjes niet zoveel meer waard en kunnen ze de composthoop op.

Voorbereiding

De haricots verts horen thuis op het stukje grond van de peulgewassen. Net als de andere peulvruchten hebben haricots verts en sperziebonen amper tot geen mest nodig. Een beetje compost kan nooit kwaad maar over het algemeen redden de peulvruchten zichzelf.

Het is handig om de grond net voor het zaaien zoveel mogelijk onkruidvrij te maken. De grond hoeft niet per se los gemaakt te worden, als de bovenste paar centimeters maar een beetje los en luchtig zijn. Bonen houden namelijk wel van een vrij stevige ondergrond en worden ook graag stevig aangedrukt na het zaaien.

Bonen worden onderverdeeld in stam- en stokbonen. Voor stokbonen is het nodig om een constructie van bijvoorbeeld bamboestokken te bouwen waarlangs de bonen omhoog kunnen klimmen. Zelf zaaien we overwegend stambonen. Dit zijn bonensoorten die vrij laag blijven en niet woekeren. Om deze redenen hebben stambonen geen stokken nodig om langs te klauteren.

Zaaien & Planten

Een vuistregel voor bonen is: bonen moeten de mei-zon niet zien. Dit betekent dat de bonen pas in juni bovengronds mogen komen. Dit heeft alles te maken met het relatief frisse Nederlandse klimaat: bonen gedijen alleen goed bij warm en relatief droog weer, wat in Nederland vaak pas in juni het geval is. Zaai bonen dus pas na IJsheiligen (half mei) in de volle grond want de geringste nachtvorst zal de jonge boontjes direct omleggen.

Mocht het rond half mei nog steeds koud en nat zijn, wacht dan nog even met zaaien. Liever wat later zaaien dan dat alle boontjes ondergronds verrotten en er geen enkel plantje opkomt.

Ook kan je overwegen om de boontjes voor te zaaien, al is dit iets meer werk dan direct in de volle grond zaaien. Bij gebrek aan geduld hebben we wel eens boontjes voorgezaaid maar we zaaien de bonen liever direct in de volle grond.

Zaai de bonen op rijtjes. Hierbij zijn er globaal twee opties:

• Zaai om de 8 tot 10 cm een boon. Op deze manier ontstaat er een rij van individuele plantjes.
• Maak om de 20 tot 30 cm een gat waarin 3 bonen per gat worden gezaaid. Zo ontstaat er een rij van een soort “bonenstruikjes”.

De bonen worden ongeveer zo diep gezaaid als de zaden groot zijn (maximaal 2 cm diep). Druk de bonen stevig in de grond. Door het contact met de grond zullen de bonen gemakkelijker ontkiemen en dus beter opkomen.

Water geven is 9 van de 10 keer niet nodig. Mocht je op droge (zand)grond tuinieren en is de bovenste laag van de grond écht kurkdroog, dan kan je na het zaaien een kleine hoeveelheid water geven.

Verzorging

Vanaf het moment dat de bonen zijn opgekomen, is het slim om regelmatig onkruid te wieden. Zo houden de bonen alle ruimte om te groeien en wordt er geen licht weggenomen door het onkruid. Als de bonen in een groeispurt terecht zijn gekomen. zullen ze de bodem al snel bedekken waardoor er veel minder onkruid zal opkomen.

Water geven zal over het algemeen niet nodig zijn en mogelijk zelfs bijdragen aan het ontstaan van schimmelziektes. (Bij)bemesten zal zeker niet nodig zijn, aangezien de peulvruchten zelf voor hun voedselvoorziening zorgen.

Oogsten

Haricots verts en sperziebonen plukken is een feestje! Althans, vooral de eerste paar keer. Daarna gaat dat bukken tussen de rijen plantjes wel eens vervelen.

Het oogsten is een kwestie van de peulen die je groot genoeg vindt stuk voor stuk van de plant af plukken zonder de plant kapot te trekken. Je kunt ook overwegen om een schaartje te gebruiken maar plukken gaat vaak sneller.

De peulen die nog klein zijn, kunnen blijven hangen. Binnen enkele dagen zullen ook deze peultjes ineens groot genoeg zijn om te oogsten. Houdt de planten dus goed in de gaten; bonen kunnen verraderlijk snel groeien.

Het kan handig zijn om in een keer een grote hoeveelheid bonen te oogsten. Op deze manier kan je een grote hoeveelheid boontjes schoonmaken, blancheren en invriezen zodat je een voorraadje voor de winter hebt.

Bewaren

De boontjes zijn in de koelkast enkele dagen houdbaar, al zijn ze net geoogst natuurlijk op hun knapperigst en lekkerst. Zelf bewaren we de haricots verts en/of sperziebonen in een plastic tasje in de groentelade.

Om haricots verts langer te kunnen bewaren, kunnen ze ingevroren worden. Daarvoor worden de boontjes eerst gewassen, ontdaan van hun puntjes, kort geblancheerd en afgekoeld. Vervolgens vriezen we de boontjes in diepvrieszakjes in, bij voorkeur in porties voor twee personen. Zo kunnen we tot aan de nieuwe oogst van onze eigen boontjes genieten én hebben we doordeweeks na een lange dag werken binnen de kortste keren een gezonde maaltijd op tafel staan.

Een andere manier om bonen langdurig te bewaren, is wecken. Zelf hebben we hier (nog) geen ervaring mee maar wie weet proberen we het komend moestuinseizoen!